I. Patujolo
Buku Heber dang goar ni na manggurithon buku
on alai secara tradisional dihaporseai huria na parjolo na manggurithon ima apostel Paulus. Secara tradisional buku on digurithon laho mamodai, paposhon roha jala mangapuli halak Kristen Ibrani na adong dipangarantoan Italia na berbahasa Gorik, asa tongtong porsea tu Tuhan Jesus (13:24), siala hatihai masa pangalelean tu halak na Kristen. Dibuku on godang mancaritahon pangajarion ni Jesus dohot adat ni Jahudi. Buku on marisi 13 bindu jala adong 303 ayat. Digurithon hira-hira taon 67-69 Masehi di huta
Miletus Italia (13:24). Jala ondolan ni buku
on, ima patoranghon hasurungan ni Tuhan Jesus sipaluai.
II. Hatorangan Ni Turpuk
Turpuk jamitanta on marisi poda dohot tangiang haluaon sian apostel Paulus tu angka na porsea tu Tuhan i diragam ni angka situasi namaol na niadopan nasida. Songon dia ruas ni Huria i ingkon tongtong holong rohana tu dongan (13:1), partamue
(13:2), ingot di angka na tarhurung jala na manaon na porsuk (13:3), sangap dibaen pardongansaripeon unang diramuni (13:4), unang marholong ni rohatuhepeng,
posrohatuTuhani (13:5-6). Ingot di angka na manguluhon jala napaboahon hata ni Debata, unang muba roha songon Kristus na hot nantuari, sogot sahat rodi saleleng ni lelengna (13:7-8). Unang
olo diela-ela poda haliluon, pos roha tu huaso ni Tuhan Jesus (13:9-15),
unang lupa mambahen na denggan dohot ulaon asi ni roha (13:16), tangihon jala oloi angka na manguluhon hamu (13:17). Tangianghon angka na marhaladoi hamuna asa margogo ibana diulahon marhaladoi (13:18-19).
Adong hata na mandok: Ndang mangkuling sada tangan laho martopap, maksud ni hatai mandok ndang mungkin adong pangkuling ni partopapon molo so
sauduran manang dua tangan. Suang songoni ma, ndada mungkin jalaoonta asi ni roha ni Debata si pardamei molo hita sandiri dang olo sauduran manang sadalanan dohot sangkap ni Tuhani. Diayat 20 on
tangkas dibaritahon apostel i tu hita ise do Jesus i? Adong piga-piga pandohan na dipangke apostel i laho patoranghon ise do Jesus i dibagasan turpuk on, ima :
Θεοςτήςείρήνη (theosteseirenes, God of peace) namarlapatan Debata sipardame, Ποιμένα
τώνμέγας (poimena ton megas, shepherd of the great) namarlapatan siparmahan bolon, jala ΚύριοςέγώΙέσούς (kuriosego
Iesous, Jesus lord of us) namarlapatan Jesus Tuhanta. Lam tangkas ma
taboto, ia Jesus ima Debata Sipardame, parmahan bolon jala Tuhan. Asai unang be ganggu hita dihaporseaontai, siala lam
leleng sai
lam martamba do poda haliluon napasoadahon haDebataon ni Jesus. Diayat 21,
tangkas dipaboa apostel i Jesus i do upanta, Jesus i do gogonta, Jesus i do na patauhon hita asa tongtong hita patupahon ulaon na denggan jala halomoan ni roha. Hata patauhon dihata gorik dipangke hata καταρτίζω (katartizo,
euip) namarlapatan: Mandongani, pahothon, patandaphon, mangalinggomi. Artina, sian hata kartatizoon
boi ma antusan: Molo holang
ngolunta sian
Jesus, tontu ingkon angka na ramun jala na roa ma angka parbue ni ngolunta. Alai molo hot
jala manontong
do hita dibagasan
Jesus i, angka nauli jala na denggan ma parbue ni ngolunta.
III. Hahonaan Ni Jamita
Post a Comment